Lokata strukturyzowana to jeden z kilku dostępnych na rynku produktów strukturyzowanych, czyli instrument finansowy złożony z przynajmniej dwóch prostszych instrumentów (np. lokata bankowa w połączeniu z inwestycją w fundusz akcyjny). Zasadniczą cechą lokaty strukturyzowanej (produktu strukturyzowanego) jest połączenie instrumentów ryzykownych, ale dających szansę na wysoki zysk z instrumentami bezpiecznymi mającym zapewnić zwrot zainwestowanego kapitału.
W skład produktu strukturyzowanego wchodzą:
- część bezpieczna – bezpieczny produkt finansowy, zapewniający zwrot włożonego kapitału po zakończeniu inwestycji. Może to być tradycyjna lokata terminowa, obligacje, itp.
- część ryzykowna – instrumenty pochodne mogące przynieść duży zysk, ale nacechowane wysokim stopniem ryzyka niepowodzenia inwestycji. Mogą to być np. akcje spółek giełdowych, opcje, itp.
Rodzaje produktów strukturyzowanych:
- lokaty strukturyzowane
- obligacje strukturyzowane
- certyfikaty strukturyzowane
- ubezpieczeniowe produkty strukturyzowane (umowy ubezpieczenia na życie)
- fundusze inwestycyjne
- powiązanie zysku osiągniętego przez instrumenty obarczone wysokim ryzykiem z zabezpieczeniem kapitału przez produkty obarczone niskim ryzykiem
- zabezpieczenie może obejmować część lub całość kapitału
- gwarancja kapitału na określonym poziomie podanym przez instytucję oferującą lokatę strukturyzowaną
- możliwość inwestowania w szeroki zakres aktywów jednocześnie
- z góry określony czas subskrypcji produktu – podmiot oferujący produkt podaje okres, w którym zainteresowani klienci mogą go nabyć (zwykle jest to kilka tygodni)
- z góry określony czas trwania inwestycji – podmiot oferujący produkt podaje dokładną datę rozpoczęcia i zakończenia inwestycji
- wzór, według którego będzie obliczany zysk (premia) na zakończenie inwestycji – podmiot oferujący produkt strukturyzowany podaje w umowie wzór, według którego będzie obliczany zysk/premia z inwestycji
- wskaźnik partycypacji – stały element wzoru używanego do wyliczania zysku. Podany jest, podobnie jak wzór, w umowie produktu strukturyzowanego
- określone ryzyko – klient wie ile otrzyma w najgorszym wypadku, jeżeli inwestycja się nie powiedzie
- brak możliwości zmiany strategii inwestycyjnej w trakcie trwania inwestycji
- długoterminowość produktu – specyfika inwestycji (czas potrzebny na wypracowanie środków mających zabezpieczyć ewentualne straty kapitału w ryzykownych inwestycjach) sprawia, że lokaty strukturyzowane to zazwyczaj produkty przewidziane na kilka lat (często minimum 2 lata)
W zależności od konstrukcji lokaty strukturyzowanej możemy wyróżnić dwa zasadnicze jej typy:
- Lokata strukturyzowana z gwarancją ochrony całości kapitału – inwestor ma prawo do udziału w zyskach, które generuje wbudowany w lokatę wskaźnik rynkowy przy jednoczesnej gwarancji zwrotu 100% zainwestowanego kapitału po zakończeniu inwestycji
- Lokata strukturyzowana z częściową gwarancją ochrony kapitału – inwestor ma prawo do udziału w zyskach, które generuje wbudowany w lokatę wskaźnik rynkowy przy jednoczesnej gwarancji zwrotu części zainwestowanego kapitału po zakończeniu inwestycji. Inwestor zna ryzyko i wie ile maksymalnie może stracić
Lokata strukturyzowana opodatkowana jest, podobnie jak inne produkty finansowe, podatkiem od zysków kapitałowych na poziomie 19%. W przypadku niektórych produktów strukturyzowanych można ten podatek ominąć (produkty strukturyzowane z ubezpieczeniem na życie i dożycie).
- banki (lokaty strukturyzowane)
- fundusze inwestycyjne
- domy maklerskie
- zakłady ubezpieczeniowe
Przed wyborem konkretnej lokaty strukturyzowanej należy dokładnie zapoznać się z umową i ustalić jakie opłaty wiążą się z danym produktem. Ich wysokość może mieć wpływ na wysokość kapitału objętego gwarancją zwrotu po zakończeniu inwestycji. Należy ustalić czy gwarancja obejmuje całość wpłaconego kapitału czy dopiero kapitał pomniejszony o opłaty manipulacyjne, prowizje itp.
Warto pamiętać również o opłatach związanych ze wcześniejszą likwidacją lokaty (opłaty likwidacyjne, transakcyjne, administracyjne, itp.). Ponadto gwarancja zwrotu kapitału (całości lub części) obowiązuje często tylko w przypadku zakończenia inwestycji w terminie. Jeżeli klient wycofa środki wcześniej może takową gwarancję utracić. To również należy sprawdzić przed podpisaniem umowy.
Przy inwestycjach długoterminowych duże znaczenie ma także inflacja. Nawet w przypadku, gdy po zakończeniu inwestycji nie uda się nic zyskać, a bank zwróci klientowi 100% zainwestowanego kapitału to i tak otrzymane środki będą miały mniejszą realną wartość.
- możliwość wypracowania większego zysku niż w przypadku tradycyjnych lokat terminowych
- gwarancja kapitału (całkowita lub częściowa)
- zdefiniowana maksymalna strata na inwestycji
- brak gwarancji zysku
- możliwość utraty części zainwestowanego kapitału (przy gwarancji częściowej ochrony kapitału)
- produkt długoterminowy – konieczność zamrożenia kapitału na długi okres (przeważnie kilka lat)
- koszty wyjścia z inwestycji przed czasem
Reasumując. Lokaty strukturyzowane są ciekawą alternatywą dla standardowych lokat bankowych. Inwestycję w tego typu instrument finansowy powinny rozważyć przede wszystkim osoby, które mogą pozwolić sobie na długoterminowe oszczędzanie, liczą na wyższy zwrot z inwestycji niż na zwykłej lokacie akceptując niewielkie ryzyko, a jednocześnie dopuszczają zakończenie inwestycji bez zysków. Szczególnie radzimy zapoznać się szczegółowo ze wszystkimi opłatami i prowizjami, przedmiotem inwestycji oraz sposobem kalkulacji zysku.
